Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan döwletimiz günsaýyn ösýär, özgerýär.

«Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyna» laýyklykda ykdysadyýetimiziň ähli pudaklary bilen bir hatarda oba hojalyk pudagyny ösdürmek boýunça öňde goýlan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek, azyk bolçulygyny döretmek, şeker önümçiligini ösdürmek maksady bilen, ýurdumyzda gant şugundyrynyň hasyllylygyny ýokarlandyrmak we onuň ekilýän meýdanlaryny giňeltmek, oba senagat toplumynyň eksport mümkinçiligini artdyrmak boýunça oňyn işler alnyp barylýar. Oba hojalygynda döwlet tabşyrygyna degişli ekinler pagta, bugdaý, şaly we gant şugundyry bolup durýar.  

«Türkmenistanda 2025-nji ýylda gant şugundyryny öndürmek hakynda» Türkmenistanyň Prezidentiniň Kararyna laýyklykda Türkmenistanyň «Daýhanbank» döwlet täjirçilik bankyna Türkmenistanyň Merkezi bankynyň karz serişdeleriniň hasabyna «Maryşeker» paýdarlar jemgyýeti bilen şertnama baglaşan önüm öndürijilere gant şugundyryny ösdürip ýetişdirmek üçin önümçilik harajatlaryny maliýeleşdirmek hem-de önüm öndürijiler bilen hasaplaşyklary geçirmeklik maksady bilen, «Maryşeker» paýdarlar jemgyýetine ýyllyk 2 göterim derejesinde karz ugruny açyldy.

Bu görkezilen Kararda Türkmenistanyň Azyk senagaty döwlet birleşigine          hem-de Mary welaýatynyň häkimligine 2025-nji ýylda Mary welaýatynyň Mary, Wekilbazar, Sakarçäge, Baýramaly, Garagum, Türkmengala, Ýolöten, Murgap we Tagtabazar etraplarynda 17,9 müň gektarda güýzlük gant şugundyryny ekmek we şol ýerlerden 224,0 müň tonna hasyl öndürmek barada Mary welaýatyndaky ýerleriň kärendeçileri, peýdalanyjylary we ýerlerde gant şugundyryny öndürijiler bilen bellenen tertipde şertnamalaryň baglaşylmagyny we öndürilen gant şugundyrynyň şertnamalaýyn nyrhlarynyň satyn alynmagyny hem-de öndürijiler bilen wagtynda hasaplaşylmagyny üpjün etmek, etraplarda önümçiligi we ekin dolanyşygyny agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda ylmy esasda ýola goýmak bilen, gant şugundyrynyň ýokary hasylynyň öndürilişini yzygiderli üpjün etmeklik tabşyryldy.

Şeýle hem, Türkmenistanyň Azyk senagaty döwlet birleşiginiň «2024-nji ýylyň hasylyndan başlap gant şugundyrynyň satyn alyş bahasyny kesgitlemek hakynda» 2024-nji ýylyň 11-nji aprelindäki 50-Ö belgili Buýrugyna laýyklykda, gant şugundyryny ösdürip ýetişdirýän önüm öndürijilerden 2024-nji ýylyň hasylyndan başlap onuň bir tonnasynyň satyn alyş bahasynyň 600 (alty ýüz) manat möçberinde bellenilmegi bolsa, bu önümi öndürijileriň zähmete bolan höwesini has hem artdyrdy.

Häzirki döwürde gant şugundyry, esasanam, ýurdumyzyň Mary welaýatynda ösdürilip ýetişdirilýär. Bu ekiniň şeker önümçiliginiň barha ýokarlanmagynda örän uly paýy bolup, ylmy barlaglaryň netijelerine görä, agrotehniki çäreler öz wagtynda geçirilen ýagdaýynda, ondan ýylda iki möwsümde hasyl almak mümkindir.          Toprak we howa şertlerine laýyklykda, ýurdumyzda bu ekini ýetişdirmek örän amatly bolup durýar. Howa şertleri şugundyryň kök miwesinde köp mukdarda şekeriň toplanmagyna mümkinçilik berýär. Onuň häzirki zaman sortlarynyň kök miwelerinde ortaça 13 — 19 göterim möçberde şeker bolýar.

Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz her gektar ýeriň düşewüntliligini artdyrmak, hasyllylygyny ýokarlandyrmak, bir ýylda ýerden iki hasyl almagyň hasabyna öndürilýän önümleriň mukdaryny köpeltmek babatynda ähli mümkinçilikleri döredip berýär. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda oba hojalygyny ösdürmek boýunça öňde goýlan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek, azyk önümleriniň öndürilýän möçberlerini mundan beýläk-de artdyrmak hem-de ygtybarly azyk bolçulygyny döretmek maksady bilen, döwlet Baştutanymyz tarapyndan döredilip berilýän şeýle amatly hem düşewüntli şertlerden ýerlikli peýdalanýan önüm öndürijiler gowaçadyr bugdaýyň, şalynyň, gant şugundyrynyň hem-de beýleki oba hojalyk ekinleriniň bol hasylyny ýetişdirmäge çalyşýarlar.

Geçen köp ýyllaryň dowamynda şugundyr ýetişdirmegiň tejribesini kemsiz ele alan, şeýle hem bu ekiniň suwarymly ýerleri netijeli ulanmak, düşewüntliligini artdyrmak, hilini ýokarlandyrmak, ýagdaýyny gowulandyrmak babatdaky bähbitlerine göz ýetiren ekerançylar hysyrdyly zähmetdigine garamazdan, bu aralyk ekini höwes bilen ekýärler. Şugundyry diňe güýzlük ekmek tejribesine geçilmegi hem daýhan birleşikleri we hasylyny ýetişdiriji «Maryşeker» kärhanasy üçin belli bir amatlyklar döretdi. «Maryşeker» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň häzirki wagtda ýurdumyzda şugundyry ýetişdirýän şeker we dürli gant önümlerini taýýarlaýan ýeke-täk karhana bolup durýandygyny bellemek gerek. Ýylyň bütin dowamynda bu kärhanada ýerlerdäki hasyly kabul ediş nokatlary, önümçilik desgalaryny we enjamlaryny bejermek, olary işjeň we ygtybarly ýagdaýa getirmek bilen bagly şugundyry ýetişdirmek işleri ýokary depginde alnyp barylýar.

Bereketli toprakdan bol hasyl almak geçmişden häzire çenli dowam etdirilip, ýyl-ýyldan ýokarlandyrlyp gel ýän asylly ýörelgedir. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda bu ugurda öňde durýan wezipeler halkymyzyň bagtyýar durmuşyna gönükdirilýär.

Oba hojalyk önüm öndürijiler bilen hasaplaşyklary geçirmek üçin, Türkmenistanyň «Daýhanbank» döwlet täjirçilik bankynyň şahamçalarynda önüm öndürijiler üçin hasaplaşyk hasaplary açylýar. Munuň üçin oba hojalyk önüm öndürijileri önümçilik harajatlaryny maliýeleşdirmek üçin ýokarda belläp geçişimiz ýaly, ýyllyk 2 göterim derejesinde berilýän ýeňillikli bank karzyny almak üçin banka degişli resminamalaryny tabşyrylýar. Bankda aýratyn hasap açyp işlemek isleýän kärendeçilere oba hojalyk önümlerini öndürmek üçin karz serişdelerini bermek, karzyň üpjünçiliginiň 85 göterimine öndüriljek önümi we 15 göterimine girew üpjünçiligini almak bilen amala aşyrylýar. Önümçilik harajatlarynyň we girdejileriniň hasaplarynyň ýöredilmegi üçin daýhan birleşigi tarapyndan kärendeçileriň her birine «Daýhanyň hasap depderçesi» açylyp berilýär.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda pagta, bugdaý, şaly, gant şugundyry hasyllaryny hem-de beýleki oba hojalyk önümlerini öndürijilerine döwlet tarapyndan ýakyndan goldaw bermegiň çäklerinde, ýurdumyzyň oba hojalyk pudagyna dünýäniň iň ösen, kämil tehnikalarynyň, kombaýnlarynyň satyn alnyp berilmegi, kärendeçilerimiziň suw we ýeri gurplandyryjy mineral dökünler bilen hem-de zerur bolan beýleki önümçilik serişdeleri bilen bökdençsiz üpjün edilmegi, şeýle hem ýeňillikli bank karzlarynyň berilmegi hormatly Prezidentimiziň oba hojalyk önümlerini öndürijilerini galkyndyrmak barada edýän aladalarynyň aýdyň şaýadydyr.

«Türkmenistanda 2025-nji ýylda şaly öndürmek hakynda» Türkmenistanyň Prezidentiniň Kararyna laýyklykda Daşoguz welaýatynyň Saparmyrat Türkmenbaşy etrabynda hem-de Lebap welaýatynyň Darganata, Dänew, Çärjew, Saýat, Halaç, Hojambaz, Kerki we Köýtendag etraplarynda önümçiligi we ekin dolanyşygyny agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda ylmy esasda ýola goýmak bilen, şalynyň ýokary hasylynyň öndürilmegi, ýagny öndürijiler bilen şertnama esasynda           2025-nji ýylda 18,3 müň gektar meýdana şaly ekilip, 82,4 müň tonna şaly hasylyny ösdürmek barada tabşyryk berildi. 

«Türkmenistanda 2025-nji ýylda bugdaýyň bol hasylyny öndürmek hakynda» Türkmenistanyň Prezidentiniň Kararyna laýyklykda kärendeçiler, bugdaý öndürijiler bilen şertnama baglaşmak esasynda welaýatlaryň häkimlikleri bilen bilelikde               2025-nji ýylda ýurt boýunça 690,0 müň gektar meýdana bugdaý ekilip, 1 million 400 müň tonnadan gowak hasyl alyndy we Watan harmanyna tabşyryldy.

Oba hojalygynda esasy pagta, bugdaý, şaly, gant şugundyry esasy ekinleriň hatarynda durýar. Bu ekinlere Türkmenistanyň «Daýhanbank» döwlet täjirçilik banky tarapyndan ýyllyk 2 göterim derejesinde ýeňillikli karz serişdeleri berilýär. Bu pudagy ösdürmek barada döwlet tarapyndan berilýän goldawlaryň netijesinde,  ýurdumyzda her ýylda uly üstünlikler we yzygiderli ösüşler gazanylýar.   Ýurdumyzyň dokma toplumynda pagta önüminden dürli harytlar, egin-eşikler öndürilip daşary ýurtlara yzygiderli eksport edilýär, geljekde bugdaý önümini hem ekspot etmeklik meýilleşdirilýär. 

Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň oba hojalyk pudagyna berýän goldawlarynyň netijesinde, ýurdumyz boýunça oba hojalyk önümleriniň öndürilişi ýylsaýyn artýar we onuň netijesinde bolsa pagta, bugdaý, şaly we gant şugundyryny  öndürijileriň hem girdejileri ýylsaýyn barha gowulanýar.

Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň şanly 30 ýyllygynyň giňden dabaralandyrylýan «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak» ýylynda ýurdumyzyň oba hojalygyny hemmetaraplaýyn ösdürmek hakynda edýän ýadawsyz aladalary üçin, oba hojalyk önümlerini öndüriji kärendeçilerimiziň ählisiniň türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyza hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyza çyn ýürekden bildirýän minnetdarlyklarynyň we hoşallyklarynyň çägi ýok.

Bize ýaşamaga, işlemäge, ýurdumyzyň ähli pudaklarynda uly ösüşleri gazanmaga ajaýyp mümkinçilikleri döredip berýän, Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan döwletimizi ösüşleriň belent derejelerine alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun, tutýan tutumly işleri elmydama rowaçlyklara beslensin!

Altyn Durdyýewa, Türkmenistanyň «Daýhanbank» döwlet täjirçilik bankynyň Ykdysady seljerme we Maliýe müdirliginiň Ykdysady seljerme we çaklaýyş bölüminiň baş hünärmeni, 31.07.2025ý